Eksakte metodar for analyse av tovegstabellar

Abstract

Dei fleste matematisk-statistiske metodane som er utvikla til analyse av tabellar, byggjer på føresetnader om at talet på observasjonar i tabellcellene er "stort. Haldorsen (1977a) og (1977b) omtalar metodar som kviler på dette kravet. I denne rapporten skal vi presentere eksakte metodar for analyse av to-vegstabel lar, dvs. metodar som er gyldige sjølv om vi har småe observasjonstal i tabellcellene. I mange undersøkingar vil observasjonane ofte gi uttrykk for kva slags kategoriar for aktuelle kjennemerke kvar av individa (einingane) høyrer til. Data av denne typen kallar vi kategoriske. Ved å klassifisere individa frå ei undersøking med kategoriske data med omsyn på eitt eller fleire kjennemerke, får vi ein tabell som viser kor mange individ som fell under kvar av dei ulike kombinasjonane av kategoriane for kjennemerka. Dei fleste publikasjonane frå Statistisk Sentralbyrå inneheld slike tabellar. Tabellar som er resultat av ei kryssklassifisering mellom to kjennemerke blir kalla to-vegstabellar. Den enklaste av desse er 2x2-tabellen. Denne f ramkj em når kvart kjennemerke berre har to kategoriar. Vi skal studere to-vegstabellar der observasjonane er genererte frå ein av følgjande tre modellar: Poisson, multinomisk eller produktmultinomisk.